Brat. İngilizcede, şımartılmış, tembel, işe yaramaz, çocukça davranan insanları tanımlamak için kullanılan argo temelli bir sözcük. Charli xcx’e gelmeden tam 39 sene önce çıkan “The Breakfast Club”, o günün gazetelerinde ve basın organlarında ‘brat’ sıfatını alan ilk sanat ürünüydü. Lakin bu kelimenin yaklaşık 40 sene sonra bir kültür olayının ta kendisine dönüşeceğini tahmin etmek pek mümkün değildi elbette. Brat sadece bir albüm veya çıkılan bir turne değil. Aslında temeli bu. Ama hepsinden öte bir başkaldırı ve kendi kurallarını koyabilme cesaretinin yansıması. Charli xcx’in ilk albümünün üzerinden 11 sene geçmiş, müzik dünyasında kendini ispat etmiş ama hayal ettiği noktaya ulaşamamış biriydi. Clean girl, yani her şeyin kusursuz olduğu kadınların öne çıktığı ve/veya çıkarıldığı bir dönemde, ‘başlarım sizin yapacağınız işe’ dedi. “The Breakfast Club”da Ally Sheedy tarafından canlandırılan gotik kız Allison Reynolds’ın grup içindeki yeriyle Charli’nin duruşu birbirini oldukça andırıyor. Gelgelelim, Charli için “BRAT”in başarısı öyle bir anda gelmedi. 2023’ün yazında kayıt sürecini başladığı albüm için manifesto bile hazırlayan Charli’nin tek ve direkt mesajı: herhangi bir güzellik ya da benzeri dayatmayla işinin olmadığı ve kendi istediğini, kendi istediği gibi yapabilmek. Albümün kapağından, kliplerdeki estetiğe ve en önemlisi sosyal medyadaki üslubu bunun en net göstergesiydi. Seçimleri her ne kadar Donald Trump kazanmış olsa da “Kamala is Brat”i hangimiz unutabiliriz ki?
Brat’in kırılma noktası aslında onu gördüğümüz ilk an, yani ikonik yeşil kapağıydı. Yemyeşil bir zeminin üstüne kötü bir çözünürlükle yazılan simsiyah ‘brat’ yazısı aslında Charli’nin bütçeden kısma tercihiydi. O güne kadar yaptığı 5 albümün tamamının kapağında yer alan -2022’deki “CRASH” albümünün kapağı da farklı bir estetikle oldukça ikonikti- Charli, yine kapakta kendisi yer alırsa bütçenin artacağını fark ederek o bütçeyi albümün mix ve mastering aşamasına yatırmış. Bugüne kadar verilmiş en mantıklı kararlardan biri olduğuysa net. Brat gibi yazan bir site bile tasarlandı yahu, daha ne yapılabilir…
“Şöyle düşündüm, bu albüm pek çok kişiye hitap etmeyecek… Belki basit bir fotoğraf çekimi yaparım ve albüm kapağında fotoğrafa yer vermem diye düşündüm… Sonra herkes şöyle dedi, bu şimdiye kadarki en aptalca fikir. Menajerimden, arkadaşlarıma herkes karşı çıktı. Ama bütçeyi bir yerden kısmam gerekiyordu. Ben de kapaktan kısmaya karar verdim ve yazıyla brat olmasına karar verdim. Sanırım bu kararım sonradan çok doğru çıktı.”
Buna ek olarak albümün kapağının ilk taslağını telefonunda öylesine tasarlaması. Bayağı basit bir şekilde yeşil bir arka planın üzerine siyahla brat yazmış ve bunu menajerine göndermiş. Ki yeşilin bu tonu pek de tercih edilen bir ton değil. Yeşil, tonları arasında duygu geçişinin en keskin olduğu renklerden biri, belki de birincisi. Viktoryen dönemle özdeşleşmiş Scheele yeşili olarak tanımlayabileceğimiz “BRAT”in kapağının renklerinin anlamı yaklaşık 200 yıldır, deliliğin, sahteliğin ve ölümün, yok oluşun rengi. Bir nevi var olabilmek için yok etmek diyebilir miyiz? Dedik bile…
Belki başarısını mitleştirmek istemediği için ekonomik bir tercihti diyor ancak şu bir gerçek ki 2022’nin sonlarında “BRAT” konsepti için her şey hazırdı. Bunun devamıysa, bugün bu yazının yazılma sebebi. Yine de bu renk seçimini, ilk günden beri Charli’nin yanında olan tasarımcı Imogene Strauss’tan dinlemek lazım:
“Albüm kapağının yeşil olacağını belirlemiştik. Ama yeşilin her bir tonunu, her bir elementini kendi aramızda konuşuyorduk. En pop olmayan, en ulaşılmaz ve en zıt olanı seçmek istedik. Yeşilin en çirkin ve istediğimize uyan halini bulmaktı bütün amacımız. Herkese göre olmaması gerekiyordu. Ama hanımlar, bir kere kapıldınız mı geçmiş olsun. Hep bizimle kalacaksınız.”
‘Apple’ dansı, Brooklyn’deki ‘brat’ duvarı, Kyle MacLachlan, Jim Jarmusch, Julia Fox, spor yaparken şarap içmek, Instagram ve TikTok’u tamamen ele geçirmek. Virgülle ayırdığımız bu maddeler, Charli xcx’in 7 Haziran 2024 itibarıyla yaptıklarının sadece ufak bir kısmı. Dünya çapında verdiği ve vereceği tüm konserlerin anında kapalı gişe olması, albümün Grammy’den, Mercury’e, Billboard’a aday olmadığı önemli ödül kalmaması ve herkes tarafından kucaklanmasına girmiyoruz bile. Ki bu noktada garip gelebilecek bir istatistik de paylaşmak lazım. Bu sene çıkan, Billie Eilish’in “HIT ME HARD AND SOFT”u, Taylor Swift’in “Tortured Poems”i kadar rekor dinlenmelere de ulaşmadı albüm. 290 bin dinlenen ‘360’ ile 265 bini bulan ‘Apple’, albümün en çok dinlenen şarkıları. Daha garibiyse 15 şarkılık albümde sadece 4 şarkı 100 binden fazla dinlendi. Ama “BRAT”, 2024’ün en satılan plakları listesinde ya zirvede ya da zirvenin birkaç basamak gerisinde. 10-35 yaş arası dinleyiciyi rahatlıkla bünyesine katan Charli’nin şarkılarını incelemek gerekirse Londra’nın rave sahnesine ve kendi geçmişine geri dönüşünü görüyoruz. Kariyerindeki uzak ara en sert, kişisel ve yoğun albümü yapan müzisyen, electropop ile dans müziğini rave temelinde birleştirirken kendini hyperpop çatısı altında buldu. Albümün tamamı hit şarkılardan oluşsa da açılıştaki ‘360’ ile kapanıştaki ‘365’, birbirinin içinden çıkan ve tekrar düzenlenmiş şarkılar. Bu, Charli’nin önceden de kullandığı bir müzikal seçimdi. 2019 tarihli “Charli” albümünde yer alan ‘1999’ ile Troye Sivan’ın konuk olduğu ‘2099’, ‘360’ ile ‘365’in atası denebilir…
Şarkıların anlattığı hikayelere girdiğimizdeyse Charli, hiçbir albümünde olmadığı kadar kişisel hikayeler anlatmaktan, hatta yüzleşmekten geri durmuyor. Bir dönem birlikte olduğu lakin sonrasında ayrıldığı the 1975’in frontman’i Matt Healy ile olan ilişkisine dair yazdığı ‘Sympathy is a knife’ın adı bile birçok şey anlatmaya yetiyor. Ya da albümün favorilerinden ‘Girl, so confusing’. Aynı sene müzik üretmeye başlayan, dış görünüşünün benzetildiği ama kişisel taraftan birbirleriyle hiçbir benzerliği olmayan Lorde’a olan ‘diss’i diyebileceğimiz bu şarkının remix’ini Lorde ile yapması ve Lorde için özel bir verse hazırlaması “Brat ne demek?” sorusunun en net cevabı. Brat aslında tam olarak bu. Düşünmeden, neyse o. Zahmetsiz, ikonik ve kaygısız.
Charli xcx için bu albüme kadar bir müzisyen demek doğru sıfat tercihiydi. Bu albümle birlikte bir markaya dönüştü. Albümden önce pazarlama ve dağıtım planlamasını tamamlamış, 3-4 yedek opsiyonu dahi hazırlamıştı. Bunun mükafatı olarak, müzik dünyasının son zamanlardaki en büyük pazarlama başarısını gösterdi ve göstermeye devam ediyor. Müziğe bir süre ara verip sinemaya yöneleceğini de biliyoruz. O yüzden, Charli xcx artık sadece bir müzisyen değil. 2024 itibarıyla, en büyük idollerinden Lou Reed gibi cesur ve istediğini yapabilen biri olduğunu herkese kanıtladı.
Hiçbir çağın bir ötekinden iyi olmadığını, özenmemiz gerektiği öğrenecek kadar okumaya ve tecrübeye sahibiz. Her bir çağ, bir öncekinden daha farklı refleksler ve alışkanlıklar; koruma mekanizmaları geliştiriyor insanda. Nihilist, hedonist ve ironik bir 1o, belki de 20 yılın parçasıyız. Doğrunun, yanlışın ve/veya kabul edilebilirin ne olduğunu muallaklaştığı bir dönemde Charli xcx’in yaptığı şey ve gösterdiği duruş çok önemli. Her gelişmenin birkaç günlüğüne göz önünde olduğu ve birkaç ay sonra varlığının unutulduğu bir dönemde kurallara uymadan, kendi kurallarıyla oyunu kurup oynaması, bu 10 yılı brat 10 yılı olarak hafızalara kazıyacak. Ki bu durum bile başlı başına brat bakış açısının oksimoronu. Çünkü spontaneliğin, dağınıklığın, belli başlı kurallar bütününe uymamanın karşılığı olan bir albümün, tam da bunları reddederek popüler kültürün ta kendisine dönüşmesi… She is soooooooooo brat!