Instagram ya da TikTok’ta kaydırırken Amy Winehouse’un daha önce hiç dinlemediğiniz bir şarkısına denk gelmiş olabilirsiniz. Muhtemelen yayınlanmamış bir şarkı diye düşünürken şarkının 2023 senesinde yazıldığını fark ettiğinizde bu işte bir tuhaflık olduğunu fark edersiniz. Ya da Kanye West’in hafif robotik bir ses ve aksanla Çekirgeyi Salıverdim söylemesi beğeni butonuna abanmanıza sebep olmuş olabilir. Yapay zeka, müzik alanında sesini tarattığınız herhangi bir müzisyenin istediğiniz şarkıyı söyletebilmenize olanak sağlıyor. Kanye, Drake, Taylor Swift gibi isimler bu yeni teknolojinin telif haklarıyla uğraşadursun biz işin etik kısmını konuşalım. İçlerinden sanat geçen, tarihe adını altın harflerle yazdırmış sanatçıların müzikleri ölümsüz atfedilir. Peki cidden bu sesleri mezarından kaldırabililir miyiz? Artık yaşamayan sanatçıların mirasına saygısızlık mı ediliyor? Daha geçen hafta Paul McCartney, yeni bir The Beatles şarkısı yaratmak için yapay zekayı kullandığını duyurdu.
Yargıdan önce öğrenmek lazım. Bu şarkı kesitleri sosyal medyaya düşmeden önce bir dizi süreçten geçiyor. Önce, çok fazla Queen şarkısı olan bir dosya lazım. Yapay zeka bu yüzlerce şarkıdan Freddie Mercury’nin vokalini ayırıp, hangi harf için hangi sesi kullandığını eşleyerek öğrenme aşamasını gerçekleştiriyor. Daha sonra, nur içinde yatsın, Freddie’ye hangi şarkıyı okutmak istiyorlarsa onun verileri birleştiriliyor. Freddy_Farfara.mp3 dosyası bilgisayara böylece kaydoluyor.
Yaşayan sanatçıların bu konuda görüşleri ikiye bölündü. Grimes, Nazi marşı üretmemeleri kaydıyla sesini istedikleri gibi kullanabileceklerini söylerken, Tyler, the Creator reenkarne edilmeme arzusunu açıkça dile getirdi. Ortamlara Drake ve The Weeknd seslerinden yapılma “Heart On My Sleeve” yapay zeka şarkısı düşünce Ice Cube, deyim yerindeyse küplere bindi ve sanatçıları bu konuda dava açmalarına teşvik etti. Ardından şarkı para kazanabileceği platformlardan kaldırıldı. Yaşayan sanatçılar fikrini belirtebiliyor, peki bu konuda şanssız olan rahmetliler konusunda ne yapacağız? Yaratıcı AI araştırmacısı Kyle Worrall, ilerlemenin en iyi yolunun, hayatını kaybeden sanatçıların vokallerini kullanmadan önce izin almak için aileleriyle iletişime geçmek olduğunu tavsiye ediyor.
Yapay zeka şarkıların üreticileri henüz sadece eğlence için yaptıklarını açıkladılar. Bu konuda dikkatli olunması gerekiyor. Daha önce yapay zeka ile olmasa da müzisyenin rızası dışında zorla kar ettirilmeye kasıldığını görmüştük. Mesela Britney Spears özerkliğini tamamen ortadan kaldıran bir dava sonucu dünyayı dolaşmaya ve yüz milyonlarca dolar kar elde etmeye zorlandı. Bu gibi istismarlara yol açmasının önüne geçmek için herkes tarafından kabul edilen yasalarla regüle edilmesi gerekiyor. Henüz her şey çok yeni olduğu için sanatçı hakları ve yapay zeka telifleri vahşi batı kurallarıyla yönetiliyor.
“AI bir insanla aynı deneyimlere sahip değil. Aşık olmadı ya da gün batımını izlemedi. Sarhoş olmadı ve akşamdan kalma olmadı. Bu yüzden çok sıkıcı şeyler yazacak.” Nick Bryan-Kinns, Londra Queen Mary Üniversitesi Etkileşim Tasarımı Profesörü
Yapay zekanın bir “yedek” olmaktan ziyade, üretime yaratıcı bir yardım unsuru olarak var olma ihtimali daha yüksek. Bu tahmin her alanda geçerli. Sanatçıların yattığı yer incinmesin, efsanelerini yaşatmaya devam edeceğiz. Gerekirse ailelerinden izin alıp insanlık olarak halledeceğiz o işleri.