Yahu bilim kurgu sineması bugünlerde neden çoklu evrenlere saplandı? 20 Haziran 2023, bu tarihte yazıyı yazarken yan sekmede vizyondaki filmleri açıyoruz ve 2 tanesi çoklu evren temalı. Biri Marvel & Sony yapımı “Spiderman Across the Spider Verse”, biri de Warner Bros & DC etiketli “The Flash”. Sadece çizgi roman değil üstelik. Son Best Picture sahibi kim? “Her şey her yerde aynı anda”. Tahmin edilebileceği üzere çoklu evren temalı. Son 20 senede 15 aynı temada film saydık. Sayısı aritmik artıyor. Çoklu evren, Hollywood‘un en yeni trendi ve burada kalacak gibi görünüyor. Meramımıza yeterince ikna olduysanız sebebini düşünelim…
Süper kahraman filmleri, tahmin ettiğimizden çok daha uzun süredir var. 1930’lardan beri ortalıktalar, 1939’daki Mandrake the Magician, bir süper kahramanın kaydedilen en eski örneklerinden biri. 1979’da Yeşilçam Superman Dönüyor’u çekiyor, Eşref Kolçak başrolde. 2000’li yıllarda ise janra patlama yapıyor. 11 Eylül sonrası ABD idealist kanaat önderi ve kahramanlara daha fazla ihtiyaç duyuyor. Kaynak materyali hazır olan Marvel Comics ve DC Comics yaratım sürecini hızlandırıyor.
Çoklu evren ise pek de yeni bir kavram değil; aslında Antik Yunanistan’ın prime günlerinden beri konuşuluyor. Peki çoklu evren nedir? Şaka. Her film bunu her şekilde anlattı. En son makarnaların birbirine dolanmasına benzetildiğini izledik ve bu en mantıklılarındandı. Temelde, sonsuz ihtimalin serbest bir şekilde kullanılmasına olanak sağlanması aslında. Peki çoklu evren neden her yerde? Süper kahramanlar ne alaka? Bihter neyi itiraf edecek Firdevs hanım, Behlül’le ne ilgisi var?
Süper kahraman dosyasını hızlıca kapatıp madde madde sıralayalım. Spider-man, Superman gibi karakterler ölümsüzdür. Fakat birileri bu kişileri beyaz perdede illa canlandıracak. Canlandıran aktörlerin de bir sözleşme süresi var. Sözleşmesi dolan aktöre ya para yetiştirilemediğinden, ya Ezra Miller gibi suç makinesi tazmanya canavarı isimleri recast etmek amacıyla, ya da DC gibi yeni bir vizyon ve planlama gerektiğinde çoklu evren fikri imdada yetişiyor. Çünkü evrenin sıfırlanması lazım.
Başka bir sebep olarak yeni fikir üretmede tıkanan senaristlerin hayranları yeniden gazlayacak unsur olarak nostaljiyi kullanmasını sayabiliriz. Buna da en iyi örnek Spider-Man No Way Home olabilir. Tüm Spider-Man oyuncularını aynı beyaz perdede görmek salonla beraber çığlık atmamızı sağladı. Peki 7. sanat bunun neresinde kaldı?
Kimlik Arayışı
Çoklu evren, kahramanın kimlik arayışına odaklanan hikayeler için mükemmel bir tematik araçtır. Kahramanımız, alternatif evrenlerde kendi benliğine rastlar ve ona dışarıdan bakabilme şansı elde eder. Bu canon biti, çoğu filmde kullanılan formül protogonistin yolculuğundaki kefaret ve değişim için aranan kaftandır.
Filme eklenen yeni ve kozmik katmanlar
Bir film, bilim kurgu etiketiyle yaftalanırsa başka bir klasmanda değerlendirilme başlıyor. Genellikle bilim kurgu filmleri farklı sebeplerden ötürü sanat filmlerinden ayrıştırılıyor. Bu da kesin biçimde ana evrenin her şeyin normal işleyişinde seyrettiği, doğaüstü olaylara izin vermeyen bir yapıya hapsediyor. Fakat Her Şey Her Yerde Aynı Anda gibi yapımlar bunu kırabilmek için çoklu evrenlere başvurabiliyor. Çoklu evren; kimlik, varoluşçuluk, umut ve şefkat temalarını keşfetmek için kullanılabilecek bir hikaye anlatım aracına dönüşüyor. Mesajın sert bir şekilde vurması için kozmik unsurlarla desteklenmiş oluyor. Uzayan parmaklardan oluşan bir evreni hangi sanat filminde izleyebiliriz başka?
Harvey Weinstein
Şaka değil. Bu adamın yediği korkunç haltlar ve me too hareketi sayesinde Hollywood evrim geçirmeye zorlandı. Üzerindeki kiri pisi silkelemeye başladı. Irksal ve cinsel yönelimsel çeşitlilik sağlayabilmek önem kazandı. Beyaz, heteroseksüel ve yaşlı insanların ürettiği yine bol beyaz ve heteroseksüel hikayelerin dayatılması azaldı. Me too hareketi Miles Moreles’i yarattı, çoklu evren ise onu beyaz perdeye taşıdı. Sonunda Across the Spider Verse gibi bir şaheseri izleyebildik. Sayısının artması dileğiyle…