Ödül töreni sezonundayız ve elimizden geldiğince ödül törenlerini takip ediyor, adayları ve kazananları açıklamaya çalışıyoruz. Fakat ödül törenleri eskisi kadar önemsenmiyor. En rağbet gören Oscar dahil olmak üzere, hasta bir adamı izliyor gibiyiz. Bunun sebepleri neler olabilir?

On yıllar boyunca ödül törenleri milyonlarca izleyicisi olan ve haberlerde yoğun şekilde yer alan gerçekten büyük bir olaydı. İnsanlar kazananlar üzerine bahse girer, izleme partileri düzenler ve sonrasında, tıpkı sporseverlerin yılsonu ödüllerini hala önemsediği gibi, kazanamayanlar hakkında tartışırlardı.

Değişen şey bizim kültürümüz. 

Geçtiğimiz yüzyılın büyük bir bölümünde, smokinli ve gece elbiseli zengin beyaz insanlarla dolu bir salon utanç verici bir şey değildi. Artık öyle. Ödüllerin ne kadar doğru ve anlayışlı olduğu, şovu kimin sunduğu ya da konuşmaların ne kadar komik ve dokunaklı olduğu gerçekten önemli değil, kültürel ortam değişti ve bu tür etkinlikler artık arkaik ve uygunsuz.

Eğlence dünyası son birkaç on yılda muazzam bir değişim geçirdi. 

Televizyon çağındayken genelde ne varsa onu izlerdiniz ve bu şovların çoğu, ödül şovları da dahil olmak üzere kültürel mihenk taşları haline gelirdi. Tanıdığınız herkes aynı anda aynı programların çoğunu izlerdi. Daha sonra kablolu yayın ortaya çıktı, insanlar geleneklere bağlı kalarak belli konseptleri izlemeye devam etti. Sonra uydu TV, Netflix, vs. Yayın akışı başladı ve iş oradan patladı. Sonuç: parçalanmış bir izleyici kitlesi.

Hala niş mihenk taşları var, herkes konuşuyor diyebileceğimiz yapımlar: “Game of Thrones“, “The Walking Dead“, “Squid Game“, vs. Geniş bir izleyici kitlesine sahipler ama herkesin aynı anda oturup izlediği bir etkinlikten bahsedemeyiz. En parlak dönemlerindeki Oscar törenleri gibi. Eurovision gibi.

Eğlenceyi tüketme şeklimiz inanılmaz derecede değişti. 

İzlemek için tek bir mecraya ya da zamana bağlı kalmadan kendi zevklerimize göre seçiyoruz. Bu harika bir şey. Ancak paylaşılan deneyimin seyreldiği ve küçüldüğü anlamına da geliyor.

Ödül törenlerinin gözden düşmesi sürpriz değil. Eskiden olduğu gibi paylaşılan bir kültürel fenomen değiller. Bizim için bunun bir grup zengin insanın bir araya gelip birbirlerine yalakalık yapmasının uygun olup olmamasıyla hiçbir ilgisi yok. Bu artık paylaşılan, ertesi gün tartışılan bir deneyim değil. Bu nedenle, mutlaka görülmesi gereken bir şey değil. Eğer program sırasında gerçekten ilgi çekici bir şey olursa bunu o gece ya da ertesi gün YouTube’da izleyebiliyoruz.

Şöhretin kendisi de dönüşüyor. Ama bu tamamen farklı bir hikaye.

Ödül programları artık ilgi çekici değil çünkü gerçek yetenekli insanlar yerine “viral” insanları ödüllendiriyor ve kutluyorlar. Kimse MTV’de YouTuber’ları ve TikTok dansçılarını görmek istemiyor. Gerçek ünlülerin gelip performans sergilediği ve bize izlemeye değer bir şeyler verdiği günler çoktan geride kaldı. 

Eskiden ödül şovları gerçekten bir şeyleri temsil ederdi, ancak şimdi insanların zevkleri o kadar farklı ki, kazananlar genellikle seçmenlere geniş çapta hitap eden en iyi “normal” şeyler oluyor.

Ödül programları ödül, yetenek ya da şöhretle ilgili değil, parayla ilgilidir. 

Televizyondaki her şey, ama her şey kâr için manipüle edilir. Bir şov, herhangi bir şov, ne olmasını bekliyorsanız o olacak şekilde sahnelenir, tasarlanır ve programlanır. Yapımcılar daha şov sunulmadan önce beklentilerinizi yönetir. Bu sahte gülümsemeler insanları uzaklaştıran etkenlerden biri olabilir. 

Utanç verici bir şekilde Oscar ödülleri, azınlıkların adil bir şekilde temsil edilmediği konusunda azarlandı, gelecek sezon, onlar için aniden bir sürü Oscar verilerek sorunların çözüleceği sanıldı. Sorun şu ki, bu azınlıklar onlarca yıldır Oscar’a layık işler üretiyorlar, değil mi? Gıcırdayan menteşe yağlamıyorsunuz sonuçta. 

Müzik ödülleri de Oscar gibi ağır topları örnek alıyor. Hiçbir fark yok.

Müzik endüstrisi eskiden radyo istasyonları ile işbirliği içinde olan büyük plak şirketleri etrafında örgütlenmişti ve tüm yeni müzikleri bize onlar sunuyordu. Pop, country, hip-hop, alternatif gibi sadece birkaç tür ya da “pazar” vardı. Yeni müzik hakkında bilgi edinmek istiyorsanız, birkaç dergiden birini okurdunuz. Ödül organizasyonları, ödül için yarışan tüm sanatçıları dinlemiş ve müziğin bir kısmına ya da tamamına yatırım yapmış bir izleyici kitlesine güvenebilirdi. 

Bugün müzik endüstrisi son derece parçalanmış durumda. Dijital dağıtım ve streaming hizmetleri sayesinde Beyonce’nin son single’ından yerel gruplara, yatak odası kayıtlarından soundcloud rapçilerine kadar her şey parmaklarınızın ucunda. Haliyle pasta hiç olmadığı kadar bölündü. Kitlesel bir izleyici kitlesine sahip bir ödül töreni, genel halkın ortak bir zevki olmadığı zaman hiçbir anlam ifade etmiyor. 

Bu ve bunun gibi onlarca sebeple artık ödül törenlerini ve ödül için yapılmış son dakika filmlerini artık sahnedeki takım elbiselilerden başka kimse önemsemiyor. Tabii şaka yaptıkları için tokat yemezlerse.